Σελήνη: Φιλοξενεί εξωγήινη ζωή;

Η Σελήνη, ο μοναδικός φυσικός δορυφόρος της Γης και ο πέμπτος μεγαλύτερος φυσικός δορυφόρος του ηλιακού μας συστήματος, συναρπάζει τη σκέψη μας με κάθε εμφάνιση της καθώς φαίνεται να κρατάει καλά κρυμμένα τα μυστικά της...

Σύμφωνα με μια θεωρία, που παρουσιάστηκε στο πρόσφατο Europlanet's Planetary Science Congress από τον Joop Houtkooper του πανεπιστημίου του Giessen, η κατάσταση σε ορισμένους σεληνιακούς κρατήρες ίσως να είναι τέλεια για τη διατήρηση δειγμάτων ζωής από τη γη ή ακόμα και τον Άρη.

Το φεγγάρι περιστρέφεται με τέτοια γωνία ώστε ο ήλιος να βρίσκεται ακριβώς πάνω από τον ισημερινό του. Μερικοί κρατήρες κοντά στους πόλους της σελήνης βρίσκονται σε απόλυτο σκοτάδι, χωρίς να βλέπουν ποτέ το φως του ήλιου. Ο Houtkooper ισχυρίζεται ότι ο κρατήρας Shackleton, στον Νότιο Πόλο της Σελήνης, περιέχει τέτοιου είδους σκοτεινά σημεία.
«Στο κέντρο του κρατήρα Shackleton υπάρχει το απόλυτο σκοτάδι, εκτός από κάποιο φως που αντανακλάται στις άκρες του κρατήρα,» σχολιάζει ο Houtkooper. «Ωστόσο μέσα στον Shackleton κρύβονται και άλλοι μικρότεροι κρατήρες, στους οποίους υπάρχουν σημεία όπου δεν φτάνει ούτε καν το φως του ήλιου που αντανακλάται. Μέσα από αυτές τις περιοχές, λοιπόν, στην ουσία βλέπουμε ένα ψυχρό σύμπαν.»

Όμως πόσο ψυχρό; Αυτές οι ψυχρές περιοχές μπορεί να φτάσουν μέχρι και τους -248.16οC, μια τέλεια θερμοκρασία διατήρησης. Στην πραγματικότητα, τα αέρια σε αυτές τις περιοχές παγώνουν και δημιουργούν πάγο.
Ο Houtkooper τονίζει ότι οι σεληνιακοί κρατήρες, που οφείλονται σε πτώσεις μετεωριτών, μας ενημερώνουν και για την ιστορία του σεληνιακού βομβαρδισμού από την εποχή της γέννησής του.

Σημάδια ζωής

Η ανακάλυψη αρχαίων μετεωριτών στο φεγγάρι είναι σίγουρα μια συναρπαστική υπόθεση, όμως αυτά που περιέχουν πιθανότατα ενδιαφέρουν τον Houtkooper.
Σκεφτείτε την απλή βακτηριακή μορφή ζωής στην πρώιμη γη, μέσα σε ένα βράχο, ο οποίος στη συνέχεια εκτοξεύεται στην επιφάνεια ενός πλανήτη με τεράστια δύναμη. Θεωρητικά, μερικά από αυτά τα δείγματα θα μπορούσαν να έχουν προσγειωθεί στους σεληνιακούς κρατήρες, όπως στον Shackleton. Αφού έφταναν, θα μπορούσαν να διατηρηθούν τέλεια σε χαμηλές θερμοκρασίες για δισεκατομμύρια χρόνια. Η ζωή που θα μεταφερθεί με αυτό τον τρόπο, πιθανότατα να μην επιβιώσει, αν και είναι πιθανό μερικά ανθεκτικά πλάσματα να αντέξουν το ταξίδι. Όπως επιμένει ο Houtkooper: «με τον ίδιο τρόπο πιθανότατα να υπάρχουν ίχνη ζωής από την πρώιμη γη στο φεγγάρι.»

Τα πράγματα γίνονται όλο και πιο ενδιαφέροντα όταν ένα τεράστιο αντικείμενο, διαμέτρου περίπου 10χλμ προσκρούσει στη σελήνη. Εάν κάτι τέτοιο συνέβαινε, τότε αρκετό υλικό θα διασκορπιζόταν για να δημιουργήσει μια λεπτή σεληνιακή ατμόσφαιρα. Αυτή η ισχνή ατμόσφαιρα, θα μπορούσε να αντέξει τουλάχιστον μερικά εκατοντάδες χρόνια, αρκετά για να ενεργοποιήσουν οποιαδήποτε κοιμώμενη μορφή ζωής, η οποία μεταφέρθηκε από στη σελήνη. Έτσι, είναι πολύ πιθανό κατά τη διάρκεια της ιστορίας της, η σελήνη να έχει φιλοξενήσει απλή εξωγήινη ζωή.

Αρειανοί στη Σελήνη;

Ο Houtkooper ισχυρίζεται ότι υπάρχει λόγος για την περιορισμένη μεταφορά και διατήρηση μικροβίων στο σύστημα Γης – Σελήνης. Εάν υπήρχε ζωή στον Άρη, παρόμοια διαδικασία θα είχε λάβει χώρα. Πιθανότατα, δείγματα κρατήρων στη σελήνη μας επιβεβαιώσουν την ίδια σκοτεινή ιστορία.
Εάν αποκαλυφθούν τα ίχνη αρχαίας ζωής στη σελήνη, η διαδικασία του προσδιορισμού της θα είναι εφικτή. Οι οργανισμοί φέρουν ισοτοπικές υπογραφές, που είναι βιολογικά διαβατήρια, που αποκαλύπτουν την περιοχή γέννησης. Εάν η ζωή που διατηρήθηκε προέρχεται από τον πλανήτη μας, ο προσδιορισμός θα μπορούσε να γίνει με ακρίβεια.

Το ίδιο μπορεί κάποιος να πει και για τον Άρη, καθώς τα χρόνια των επιστημονικών αποστολών στον Κόκκινο πλανήτη μας έχουν βοηθήσει να συλλέξουμε λεπτομερείς πληροφορίες για την κατάστασή του κατά το πέρασμα των ετών. Εάν οι ισοτοπικές υπογραφές δεν μπορούν να προσδιοριστούν, υπάρχει μια συναρπαστική πιθανότητα οι οργανισμοί αυτοί να προέρχονται από άλλους, πολύ πιο εξωτικούς κόσμους.
Η ανακάλυψη αρχέγονης ζωής στη σελήνη θα μπορούσε να μας χαρίσει πληροφορίες για την ιστορία του πλανήτη μας, ενώ η ανακάλυψη εξωγήινων μικροβίων θα αποτελούσε θρίαμβο για την επιστήμη.

«Η πιθανότητα είναι μικρή αλλά δεν παύει να υπάρχει,» παραδέχεται ο Houtkooper.
Ο Houtkooper αναφέρει ότι επειδή ο πάγος είναι χρήσιμο υλικό για την ανθρώπινη έρευνα της σελήνης, οι μελλοντικές εξερευνήσεις μας θα επικεντρωθούν σε αυτά τα ψυχρά σημεία. «Το επιστημονικό όφελος θα είναι τεράστιο εάν ρίξουμε μια ματιά σε όλα αυτά που περιέχει ο πάγος,» τονίζει ο Houtkooper.
Μερικά μικρόβια της γης έχουν βρεθεί ψυγμένα για εκατοντάδες χρόνια και ακολούθως έχουν ξεπαγώσει και αναβιώσει. Εάν ανακαλυφθούν μικρόβια στον πάτο κρατήρων όπως ο Shackleton, τότε υπάρχει τεράστια πιθανότητα η θέρμανση τους και η έκθεση σε νερό να τα ξυπνήσουν από τον λήθαργο. Ωστόσο, όλες αυτές οι πιθανότητες παραμένουν αναπόδειχτες θεωρίες έως ότου προσφερθούν οι ενδείξεις μέσω επανδρωμένων ή μη αποστολών στο μακρινό δορυφόρο.