ΙΘΥΦΑΛΛΟΣ

Στους αρχαίους καλούνταν έτσι ομοίωμα του ανδρικού μορίου σε στύση, το οποίο κατασκευάζονταν από δέρμα συνήθως ερυθρό, χρησιμοποιούνταν δε από τους λαμβάνοντας μέρος εις την φαλλική πομπή, η οποία γίνονταν κατά τις εορτές των μεγάλων Διονυσίων, των τελουμένων στην Αθήνα. Κατά την πομπή αυτή οι εορταστές έφεραν τους ιθυφάλλους επί του στήθους, εξαρτημένους εκ του τράχηλου ή προσδεμένους μεταξύ των δύο σκελών τους, φορώντας μακρά ενδύματα φθάνοντας μέχρι των σφυρών και έχοντας κεκαλυμμένο το πρόσωπο, την δε κεφαλή εστεμμένη δια στέφανου κισσών και ίων. Ενίοτε οι ιθύφαλλοι αναρτώνται σε κοντάρια δίκη λαβάρων, και φέρονταν από παρθένες ώριμες προς γάμο, οι οποίες προεξείχαν της πομπής. Η τελετή αυτή είχε χαρακτήρα δεήσεως υπέρ της ευγονίας των Αθηναίων και αυξήσεως του πληθυσμού της πόλης. Επίσης κατά τις εορτές των Θεσμοφορίων οι γυναίκες προσερχόμενες εις την τέλεση της δημόσιας θυσίας έφεραν μεθ’ αυτώνιθυφάλλους εκ ζύμης οπτής, τους οποίους έριχαν σε κάποιο άδυτο ή βάραθρο προς τιμή του Εύβουλου. Ἰθύφαλλοι ονομάζονταν κατ’ επέκταση και οι φέροντες ιθυφάλλους εορταστές, οι οποίοι και φαλλοφόροι ή αυτοκάβδαλοι καλούνταν. Επίσης ιθύφαλλοι κλήθηκαν και τα άσματα, τα οποία ψάλλονταν κατά την πομπήν του φαλλού, το δε μέτρο των ασμάτων τούτων ιθυφαλλικό.