Τετάρτη 14 Ιανουαρίου 2009

Πώς μπορεί να πετάξει το νερό;


Το εγώ, οι άλλοι και η περιπέτεια της μετενσάρκωσης
Η μετενσάρκωση δεν ήταν ξένη στην αρχαιοελληνική σκέψη. Οι Πυθαγόρειοι πρέσβευαν ότι είναι δυνατή εάν προηγηθεί κάθαρση της ψυχής και ο Πλάτωνας την απέδιδε στην αγάπη της ψυχής για το σώμα. Πριν από αυτούς, ο Ηράκλειτος μιλούσε για την ενότητα του κόσμου και τη ρευστότητα των μορφών. Αν βέβαια σκίσουμε λίγο το περιτύλιγμα, θα δούμε ότι πίσω από όλες αυτές τις ιδέες κρύβεται η διαισθητική γνώση της επιβίωσης, η γνώση ότι ο θάνατος του υλικού σώματος δεν σημαίνει το τέλος των πάντων.
Στη Δύση σήμερα η μετενσάρκωση έχει γίνει συνώνυμη της επιβίωσης της προσωπικότητας. Η μόνη απώλεια από ζωή σε ζωή φαίνεται να είναι η μνήμη: γεννιόμαστε χωρίς την ανάμνηση του ποιοι ή τι ήμασταν αλλά ίσως αν εξελιχθούμε αρκετά ή αν προσφύγουμε σε κάποιες μεθόδους (αναδρομή κτλ.) να καταφέρουμε να ανασυνθέσουμε την κατακερματισμένη μας εικόνα και να μάθουμε ποιοι πραγματικά είμαστε, γιατί βαθιά μέσα μας ξέρουμε όλοι ότι είμαστε κάτι σπουδαίο και μοναδικό. Ίσως βέβαια να δυσκολευόμαστε να δεχθούμε ότι και ο διπλανός μας είναι κάτι εξίσου σπουδαίο και μοναδικό, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
Για τους παλιούς βουδιστές και βεδδιστές η ιδέα της επιβίωσης της προσωπικότητας ήταν ανόητη. Εκείνοι έβλεπαν, όπως ο δικός μας Ηράκλειτος, την ενότητα και τη ροή, όχι τους κόμπους συνείδησης που συνθέτουν τα επιμέρους εγώ μας. Κι είναι ένα πολύ ενδιαφέρον άλμα να προσπαθήσουμε να δούμε τον κόσμο μέσα από τα δικά τους μάτια, μέσα από τον δικό τους τρόπο, γιατί μπορεί μέσα από αυτόν τον τρόπο να ανακαλύψουμε έναν καλύτερο ορισμό του ποιοι πραγματικά είμαστε.
Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι το μόνο που υπήρχε στο σύμπαν στη Μεγάλη Αρχή ήταν ένα ποτάμι, μια ροή νερού (και στη Γένεση εξ άλλου αναφέρεται ότι το πνεύμα του Θεού «εφέρετο επί της επιφανείας των υδάτων»). Ας πούμε λοιπόν ότι το ποτάμι αυτό, υπέροχο και τέλειο μέσα στη ροή του, επιθυμούσε βαθιά να έχει μια διαφορετική εμπειρία, μια διαφορετική πρόσληψη Αυτού που Είναι. Το ποτάμι επιθυμούσε βαθιά να πετάξει. Πώς μπορεί όμως να πετάξει το νερό; Ήταν αδύνατον.
Τότε το ποτάμι βυθίστηκε στον διαλογισμό του και άρχισε να γίνεται κάτι παράξενο. Λίγο-λίγο το νερό του άρχιζε να γίνεται ανάλαφρο, πολύ ανάλαφρο και να υψώνεται αργά στον ουρανό. Ένα τμήμα του ποταμού μεταβαλλόταν σε σύννεφο.
Δεν υπάρχει νομίζω κανείς που να αμφισβητεί ότι τα σύννεφα είναι υπέροχα, τόσο όμορφα, τόσο δυναμικά που είναι. Αλλάζουν συνέχεια μορφές, φορτία, ύψη, φέρουν ευλογημένο νερό, καταστρεπτικό χαλάζι ή απαλό χιόνι, κάποια είναι μοναχικά ενώ άλλα ταξιδεύουν σε ομάδες... Τα σύννεφα μας μοιάζουν τόσο πολύ. Είναι όπως ο κόσμος των μορφών, είναι όπως εμείς μέσα σε αυτόν τον κόσμο.
Όποιες κι αν είναι οι συνθήκες μέσα στις οποίες γεννιούνται, εξελίσσονται και πεθαίνουν, σε κάθε περίπτωση τα σύννεφα έχουν τη δική τους αλήθεια. Η αλήθεια τους δεν βρίσκεται στο συνεχώς μεταβαλλόμενο σχήμα τους, δεν βρίσκεται καν στο γεγονός ότι είναι σύννεφα. Η αλήθεια κάθε σύννεφου είναι, και αναπόδραστα παραμένει, το νερό.
Έτσι κι εμείς, έχουμε τόσο συνηθίσει την όψη του σύννεφου που ξεχνάμε τη θεμελιώδη μας αλήθεια: δεν είμαστε σύννεφα, είμαστε νερό. Είμαστε μια μορφή που πήρε το νερό μέσα στη βαθιά λαχτάρα του να πετάξει.
Γιατί δεν είμαστε απλά νερό, δεν είμαστε απλά το ίδιο νερό με όλους τους άλλους, αλλά κυρίως είμαστε νοήμον νερό που μαθαίνει να αγαπάει.
Και όπως δεν μπορεί κανείς να ξεχωρίσει τις σταγόνες του νερού, έτσι ίσως ανακαλύψουμε ότι υπάρχει λίγος Χίτλερ μέσα σε κάθε εγκληματική μας σκέψη και λίγος Χώκινγκ μέσα σε κάθε ευφυή μας σκέψη. Ίσως ανακαλύψουμε ότι όλοι οι άνθρωποι γύρω μας είναι όχι μόνο καθρέφτες αλλά εκδοχές του ίδιου του εαυτού μας και δούμε ότι ιδίως όσοι μας έφεραν πόνο, μας πρόσφεραν τη μεγαλύτερη δυνατή υπηρεσία.
Είμαστε όλοι νερό. Είμαστε όλοι τέλειοι και ανυπέρβλητοι μέσα στη μεγαλοθυμία και το μεγαλείο του ποταμού. Αν το αντιληφθούμε αυτό, ίσως καταφέρουμε τελικά να εκτιμήσουμε και να αγαπήσουμε τον εαυτό μας και έτσι να εκτιμήσουμε και να αγαπήσουμε όλους τους άλλους. Επίσης, ίσως δούμε ότι είμαστε ασφαλείς. Ότι ζούμε μια συναρπαστική περιπέτεια που όμως δεν είναι η αλήθεια μας, ότι παίζουμε απλά ένα παιχνίδι σαν παιδιά στην αυλή της Δημιουργίας.
Όσο για την προσωπικότητα... Μέσα στις αναρίθμητες ενσαρκώσεις, τους ατελείωτους ρόλους, η προσωπικότητα δεν έχει παρά μία μόνο ζωή, ακριβώς όπως πρεσβεύει η χριστιανική μας παράδοση. Στο τέλος των ημερών της θα γίνει ξανά μια σταγόνα βροχής μέσα στην καταιγίδα των φθαρτών πραγμάτων και θα επιστρέψει με ασφάλεια στην αγκαλιά του μεγάλου ποταμού. Και όταν θα ενώσει την εμπειρία της μαζί του, όλα θα γίνουν ολόκληρα ξανά, γιατί όλα είναι Ένα.

Δεν υπάρχουν σχόλια: